Là sắc tộc có dân số đông thứ 3 nước ta sau Kinh và Tày, người Thái được chia thành 3 nhóm: Thái Trắng (Tày Khao), Thái Đen (Tày Đăm) và Thái Đỏ (Tày Đeng). Tuy nhiên, hai nhóm Thái Đen và Thái Trắng chiếm đại đa số. Vậy sự khác nhau giữa hai nhóm người Thái này là gì? Dưới đây là 3 giả thuyết về sự khác nhau giữa người Thái Trắng và Người Thái Đen.
1. Màu da
Một lầm tưởng phổ biến về tên gọi Thái Trắng và Thái Đen bắt nguồn từ màu da của hai nhóm dân này. Người Thái Trắng được cho là có màu da sáng hơn người Thái Đen. Tuy nhiên trên thực tế, màu da của hai nhóm dân này không có sự khác biệt. Người Thái Tây Bắc nói chung đều có màu da khỏe khoắn của người Đông Nam Á.
2. Trang phục
Một nhận định khác về tên gọi Thái Đen và Thái Trắng bắt nguồn từ màu sắc trên trang phục của người phụ nữ Thái. Người con gái Thái Trắng hay mặc áo trắng và ngược lại ở phụ nữ Thái Đen. Nhận định này đúng nhưng chưa đủ.
Nhìn chung, phụ nữ Thái trắng mặc áo màu trắng và có cổ hình chữ V ở phía trước. Khăn đội đầu có màu trắng trơn hoặc chàm. Phụ nữ Thái trắng mặc váy quấn, đen trơn và có thắt lưng làm bằng cotton hoặc tơ tằm màu xanh hoặc màu tím nhạt. Túi đeo vai của người Thái trắng được làm bằng vải cotton trắng và pha lẫn những đường kẻ xọc màu tối hẹp.
Người phụ nữ Thái Đen mặc áo ngắn (xửa cóm) màu tối (chàm hoặc đen), cổ áo thường là loại cổ tròn, đứng. Đặc biệt phụ nữ Thái đen đội khăn có trang trí công phu hơn gọi là khăn Piêu, đây là điểm khác biệt cơ bản để phân biệt hai nhóm dân tộc này.
Ngoài ra phụ nữ Thái Đen khi có chồng sẽ búi tóc lên đỉnh đầu gọi là tằng cẩu. Còn người Thái Trắng không xuất hiện phong tục này mà chỉ búi ra phía sau.
Nhìn chung trang phục của dân tộc Thái Đen có phần cầu kỳ và nhiều họa tiết, phụ kiện hơn người Thái Trắng nhưng màu sắc đen hay trắng chưa phản ánh hết đặc điểm về trang phục của hai nhóm này. Người Thái Trắng hay người Thái Đen đều có màu sắc trang phục linh hoạt tùy vào hoàn cảnh.
3. Vậy tên gọi Thái Trắng và Thái Đen có ý nghĩa gì?
Tên gọi Trắng và Đen đơn thuần chỉ để phân biệt hai nhánh của cùng một sắc tộc. Mỗi nhánh sẽ có địa bàn phân bố khác nhau và một số khác biệt về phong tục tập quán.
Người Thái Đen có số dân đông hơn, cư trú ở khu vực tỉnh Sơn La và Điện Biên (Mường La, Mường Thèng), một số tập trung ở miền Tây Thanh Hóa, Nghệ An.
Còn người Thái Trắng cư trú ở tỉnh Lai Châu, Điện Biên và một số huyện tỉnh Sơn La. Nhưng người Thái Trắng ở các huyện Mai Châu và Đà Bắc thuộc tỉnh Hòa Bình sinh sống tập trung và có nhiều nét văn hóa tiêu biểu hơn cả.
Qua bài viết này hy vọng các bạn đã phân biệt được sự khác nhau giữa hai nhóm sắc tộc của người Thái ở Việt Nam.
Xem thêm: Cẩm nang du lịch Mai Châu Hòa Bình